Tại Sao Bị Ngạt Khí Khi Xuống Giếng ? Nguyên Nhân Và Cách Phòng Tránh

Ngạt khí khi xuống giếng là một tai nạn phổ biến, đặc biệt tại các vùng nông thôn, nơi còn sử dụng giếng đào hoặc hầm chứa để lấy nước hoặc xử lý chất thải. Đây là tình huống cực kỳ nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong nếu không xử lý kịp thời. Vậy tại sao bị ngạt khí khi xuống giếng? Có những loại khí độc nào thường gặp? Làm sao để phòng tránh và xử lý khi có sự cố xảy ra? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau.

1. Vì sao giếng là nơi dễ gây ngạt khí?

Giếng là không gian kín, sâu và ít thông gió, khiến cho các loại khí độc có thể tích tụ ở đáy giếng mà không thoát ra ngoài. Các khí này thường nặng hơn không khí nên có xu hướng lắng xuống đáy, tạo nên môi trường thiếu oxy, gây ngạt cho người xuống giếng.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ ngạt khí trong giếng bao gồm:

• Chất hữu cơ phân hủy (lá cây, xác động vật, rác thải, phân gia súc…)

• Không có thông gió tự nhiên

• Áp suất khí quyển thấp vào những ngày nồm ẩm, trời âm u

• Không kiểm tra khí trước khi xuống

2. Những loại khí độc thường gặp trong giếng

a. Hydro Sulfide (H₂S)

• Mùi trứng thối, xuất hiện khi chất hữu cơ bị phân hủy yếm khí.

• Là khí cực độc, nồng độ cao có thể làm tê liệt khứu giác, gây ngất và tử vong nhanh chóng.

b. Carbon Dioxide (CO₂)

• Sinh ra do quá trình phân hủy các chất hữu cơ.

• Là khí không màu, không mùi, nặng hơn không khí nên dễ tích tụ ở đáy giếng.

• Khi CO₂ chiếm chỗ của O₂ trong không khí, người xuống giếng sẽ bị ngạt, chóng mặt, mất ý thức.

c. Methane (CH₄)

• Xuất hiện do phân hủy kỵ khí chất hữu cơ.

• Dễ cháy nổ nếu gặp nguồn lửa, gây nguy hiểm nghiêm trọng.

• Không màu, không mùi nên rất khó phát hiện bằng cảm quan.

d. Carbon Monoxide (CO)

• Xuất hiện khi có cháy âm ỉ hoặc khí thải rò rỉ xuống giếng.

• Gây ngạt, đau đầu, tổn thương thần kinh và có thể gây tử vong nhanh chóng.

3. Triệu chứng ngạt khí khi xuống giếng

Khi một người bị ngạt khí trong giếng, họ có thể gặp phải các triệu chứng sau:

• Khó thở, thở dốc

• Choáng váng, chóng mặt

• Buồn nôn, đau đầu

• Lú lẫn, không định hướng

• Mất ý thức, hôn mê

• Tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời

Đặc biệt, những trường hợp bị ngạt do H₂S hoặc CO có thể mất ý thức chỉ trong vài phút, dẫn đến tử vong rất nhanh.

4. Tại sao nhiều người chết khi cứu người dưới giếng?

Một thực tế đau lòng là nhiều người thiệt mạng do cố gắng lao xuống cứu người bị ngạt, nhưng không chuẩn bị trang bị bảo hộ hoặc không hiểu rõ nguyên nhân gây ngạt khí.

• Khi người thứ hai xuống giếng mà không đeo mặt nạ dưỡng khí, họ cũng bị ngạt giống như người trước.

• Hệ thống dây cứu hộ không an toàn dẫn đến cả hai cùng gặp nguy hiểm.

• Càng nhiều người xuống cứu, số nạn nhân càng tăng lên.

Vì vậy, khi có người bị ngạt dưới giếng, không nên tự ý lao xuống mà cần gọi cứu hộ chuyên nghiệp và thông gió giếng ngay lập tức.

5. Cách kiểm tra khí độc trong giếng trước khi xuống

Cách thủ công:

• Đốt lửa (dùng giấy hoặc bó đuốc): nếu lửa nhanh chóng tắt → có thể đang thiếu oxy hoặc có khí độc.

• Thả gà hoặc chuột thí nghiệm (cách dân gian): nếu con vật bị ngạt → giếng không an toàn.

Lưu ý: Các phương pháp này không hoàn toàn an toàn, nên chỉ áp dụng khi không có thiết bị chuyên dụng.

Cách chuyên nghiệp:

• Sử dụng thiết bị đo khí đa chỉ tiêu để kiểm tra nồng độ:

  • Oxy (O₂)

  • H₂S, CO, CH₄, CO₂

6. Cách phòng tránh ngạt khí khi xuống giếng

Để đảm bảo an toàn khi làm việc dưới giếng, cần thực hiện đầy đủ các biện pháp sau:

✅ Trước khi xuống giếng:

• Kiểm tra nồng độ khí bằng thiết bị đo chuyên dụng hoặc đốt lửa kiểm tra.

• Thổi gió xuống giếng bằng quạt công nghiệp ít nhất 10–15 phút để tăng lưu thông không khí.

• Chuẩn bị dây an toàn, thắt chặt vào người.

• Mang mặt nạ dưỡng khí hoặc bình oxy nếu có thể.

✅ Trong khi làm việc dưới giếng:

• Luôn có người đứng trên mặt đất giám sát.

• Không làm việc quá lâu dưới giếng.

• Nếu cảm thấy khó thở, lập tức rời khỏi giếng.

✅ Sau khi xong việc:

• Kiểm tra sức khỏe, nghỉ ngơi để cơ thể phục hồi.

• Nếu có biểu hiện bất thường như chóng mặt, buồn nôn → đi khám ngay.

7. Cần làm gì khi có người bị ngạt khí khi xuống giếng?

• Không lao xuống ngay lập tức, tránh tạo thêm nạn nhân.

• Thông gió mạnh cho giếng, dùng quạt hoặc máy thổi.

• Gọi cứu hộ chuyên nghiệp (114) để xử lý.

• Nếu có đủ thiết bị an toàn (dây cứu hộ, mặt nạ phòng độc) thì 1 người xuống cứu, người còn lại giữ dây và theo dõi.

• Khi đưa được nạn nhân lên:

  • Kiểm tra mạch, hô hấp.

  • Hô hấp nhân tạo nếu ngừng thở.

  • Đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Kết luận

Qua bài viết trên, bạn đã hiểu rõ tại sao bị ngạt khí khi xuống giếng, các loại khí nguy hiểm và cách phòng tránh hiệu quả. Việc thiếu kiến thức hoặc chủ quan có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho cả nạn nhân và người cứu. Hãy luôn cảnh giác và tuân thủ đúng quy trình an toàn khi tiếp cận các không gian kín như giếng, hầm, bể chứa.