Pha hóa chất tưởng đơn giản nhưng thực tế là một trong những bước dễ gây sự cố nhất. Chỉ cần làm sai trình tự, hóa chất có thể bắn tóe, sinh nhiệt mạnh, tạo khí độc, thậm chí gây cháy nổ. Tài liệu này giúp bạn thao tác chuẩn xác, an toàn và hiệu quả theo tiêu chuẩn công nghiệp.
Mục lục bài viết
- 1 1. Nguyên tắc vàng khi pha hóa chất
- 2 1.1. Nguyên tắc số 1 – “Luôn rót hóa chất vào nước”
- 3 1.2. Khuấy từ từ – không đảo mạnh
- 4 1.3. Pha từng phần – không đổ 1 lần
- 5 1.4. Không trộn lẫn hóa chất khi không rõ phản ứng
- 6 2. Thiết bị & dụng cụ cần dùng khi pha
- 7 3. Quy trình pha hóa chất chuẩn
- 8 3.1. Bước 1 – Chuẩn bị nước
- 9 3.2. Bước 2 – Đổ hóa chất vào nước từng phần
- 10 3.3. Bước 3 – Khuấy đều để hòa tan hoàn toàn
- 11 3.4. Bước 4 – Bổ sung nước đạt đúng nồng độ
- 12 4. Hướng dẫn pha một số hóa chất thường gặp
- 13 4.1. Pha H₂SO₄ (Axit Sunfuric)
- 14 4.2. Pha NaOH – KOH dạng vảy
- 15 4.3. Pha PAC 31% – PAC 30%
- 16 4.4. Pha Polymer Anion – Cation
- 17 4.5. Pha dung môi (MEK, Acetone, IPA)
- 18 5. Các lỗi thường gặp khi pha hóa chất (và cách tránh)
- 19 6. Lưu ý an toàn khi pha hóa chất
- 20 7. Xử lý sự cố khi pha hóa chất
- 21 7.1. Bắn vào da
- 22 7.2. Bắn vào mắt
- 23 7.3. Hít phải hơi hóa chất
- 24 7.4. Đổ tràn trong lúc pha
- 25 Kết luận
- 26 Thông tin liên hệ
1. Nguyên tắc vàng khi pha hóa chất
1.1. Nguyên tắc số 1 – “Luôn rót hóa chất vào nước”
Đây là quy tắc quan trọng nhất.
Không bao giờ đổ nước vào hóa chất đậm đặc.
Lý do: Nước đổ lên hóa chất tạo phản ứng phóng nhiệt mạnh → bắn tóe, bỏng, nguy hiểm.
Các hóa chất đặc biệt phải tuân thủ quy tắc này:
• Axit sulfuric H₂SO₄
• NaOH – KOH dạng vảy
• PAC – polymer đậm đặc
• Axit HCl nồng độ cao
• Các hóa chất oxy hóa mạnh
1.2. Khuấy từ từ – không đảo mạnh
Khuấy nhẹ giúp hóa chất phân tán đều và giảm nhiệt từ từ.
1.3. Pha từng phần – không đổ 1 lần
Nên chia nhỏ lượng hóa chất để pha theo từng đợt.
1.4. Không trộn lẫn hóa chất khi không rõ phản ứng
Một số hỗn hợp rất nguy hiểm:
• Axit + Hypochlorite → sinh khí Clo độc
• NH₃ + H₂O₂ → tạo phản ứng oxy hóa mạnh
• Dung môi + Oxy hóa mạnh → cháy nổ
• NaOH + Nhôm → sinh khí Hydro dễ nổ
2. Thiết bị & dụng cụ cần dùng khi pha
• Bồn nhựa HDPE hoặc PP (kháng axit – kiềm)
• Xô nhựa, ca đong bằng nhựa
• Khuấy bằng nhựa hoặc inox 304
• Găng tay chống hóa chất
• Tạp dề – kính bảo hộ – khẩu trang lọc hơi
• Phễu nhựa
• Cân kỹ thuật hoặc ca đong thể tích
• Máy khuấy (nếu pha dung tích lớn)
Tuyệt đối tránh dùng:
• Nhôm (phản ứng với kiềm)
• Sắt thép (bị ăn mòn bởi axit)
• Thau kim loại không rõ chất liệu
3. Quy trình pha hóa chất chuẩn
3.1. Bước 1 – Chuẩn bị nước
• Dùng nước sạch
• Đổ lượng nước chiếm 70–90% dung dịch cần pha
• Đảm bảo nước không quá nóng
3.2. Bước 2 – Đổ hóa chất vào nước từng phần
Cách thao tác:
• Đổ hóa chất từ từ theo đường thành bồn
• Không đổ vào giữa bồn (dễ bắn ngược)
• Dừng lại nếu thấy nhiệt tăng mạnh
• Chờ 1–2 phút cho giảm nhiệt rồi tiếp tục
3.3. Bước 3 – Khuấy đều để hòa tan hoàn toàn
Khuấy nhẹ liên tục để:
• Tránh kết tủa cục bộ
• Giảm nhiệt từ từ
• Giúp hóa chất tan đều
3.4. Bước 4 – Bổ sung nước đạt đúng nồng độ
Sau khi hóa chất tan hoàn toàn:
• Thêm nước cho đủ thể tích
• Kiểm tra nồng độ (nếu có dụng cụ đo)
• Đóng nắp bồn để tránh bụi, hơi nước lọt vào
4. Hướng dẫn pha một số hóa chất thường gặp
4.1. Pha H₂SO₄ (Axit Sunfuric)
• Bắt buộc: Axit → Nước
• Phản ứng tỏa nhiệt rất mạnh
• Pha từng ít một, khuấy nhẹ
Nếu làm ngược lại sẽ gây nổ hơi và bắn tóe.
4.2. Pha NaOH – KOH dạng vảy
• Rất tỏa nhiệt → đổ từng nắm nhỏ
• Không dùng nước nóng
• Không đổ quá nhiều trong 1 lần
4.3. Pha PAC 31% – PAC 30%
• Pha với nước sạch theo tỉ lệ khuyến cáo
• Khuấy đều để tránh vón cục
• Nếu pha quá nhanh PAC sẽ vón như “bột năng”
4.4. Pha Polymer Anion – Cation
• Rắc từ từ vào nước đang khuấy
• Không đổ polymer một lúc
• Polymer cần 30–60 phút để nở hoàn toàn
• Không dùng nước quá nóng (>40°C)
4.5. Pha dung môi (MEK, Acetone, IPA)
• Không pha gần nguồn nhiệt
• Không hít hơi dung môi
• Dùng quạt hút hoặc thông gió mạnh
• Pha trong khu vực chống cháy nổ
5. Các lỗi thường gặp khi pha hóa chất (và cách tránh)
• Đổ nước vào hóa chất → phóng nhiệt mạnh
→ Luôn làm ngược lại: hóa chất vào nước.
• Khuấy quá mạnh → bắn tóe
→ Khuấy nhẹ, từ thành bồn.
• Dùng nước nóng → tăng phản ứng
→ Dùng nước ở nhiệt độ phòng.
• Không mang bảo hộ → bỏng – kích ứng – ngộ độc hơi
→ Luôn mang đầy đủ PPE.
• Trộn hóa chất không rõ phản ứng → sinh khí độc
→ Chỉ trộn theo quy trình hoặc hướng dẫn kỹ thuật.
6. Lưu ý an toàn khi pha hóa chất
• Luôn đứng xuôi chiều gió
• Không cúi sát mặt vào bồn pha
• Không để trẻ em hoặc người không rõ quy trình tiếp xúc
• Không dùng đồ đựng thực phẩm để pha
• Rửa sạch dụng cụ ngay sau khi pha
• Không xả hóa chất chưa tan xuống cống
7. Xử lý sự cố khi pha hóa chất
7.1. Bắn vào da
Rửa ngay bằng nước 10–15 phút → thay quần áo → xử lý y tế nếu phỏng.
7.2. Bắn vào mắt
Rửa mắt liên tục bằng nước đến 20 phút → đến bệnh viện.
7.3. Hít phải hơi hóa chất
Ra nơi thoáng khí → nếu khó thở phải cấp cứu ngay.
7.4. Đổ tràn trong lúc pha
Dùng cát khô/vật liệu hút → gom → trung hòa → thu gom theo quy định.
Kết luận
Pha hóa chất an toàn đòi hỏi:
• Đúng trình tự
• Đúng kỹ thuật
• Đúng thiết bị
• Đúng bảo hộ
Khi thao tác chuẩn, doanh nghiệp tránh được cháy nổ, phỏng da, bắn tóe và các tai nạn nguy hiểm khác.
Thông tin liên hệ
CÔNG TY TNHH HÓA CHẤT THUẬN NAM
📍 1/11D, Tổ 8B, KP3, Trảng Dài, Biên Hòa, Đồng Nai
📞 Hotline/Zalo: 0938 414 118
📧 Email: thunaco@gmail.com
🌐 Website: https://hoachatthuannam.com
