Ngành hoá chất cần có cái nhìn đúng đắn hơn để phát triển

Nản lòng các nhà đầu tư có thiện ý

Phóng viên báo đã mang những trăn trở này chia sẻ với ông Nguyễn Văn Thanh – Cục trưởng Cục Hóa chất (Bộ Công Thương). Trên thực tế, ngành công nghiệp hóa chất được coi là ngành kinh tế trọng điểm. Nếu không có công nghiệp hóa chất thì sẽ không tạo ra nguyên vật liệu phục vụ cho sự phát triển của các ngành công nghiệp khác.

Tuy nhiên, thực tế thời gian qua, khi nhắc đến công nghiệp hoá chất, nhiều người lại nghĩ ngay đến một ngành kinh tế đầy rủi ro cho con người và môi trường. Tại nhiều địa phương, các nhà đầu tư trong ngành hóa chất bị hắt hủi, khiến họ nản lòng và từ bỏ cơ hội phát triển.

Định kiến địa phương gây khó khăn cho ngành hóa chất

Dưới góc độ cơ quan quản lý, ông Nguyễn Văn Thanh bày tỏ: nhiều địa phương đã đặt “barie” hạn chế đầu tư, đặc biệt là đối với lĩnh vực hóa chất. Do quan niệm và nhận thức chưa đầy đủ về vai trò, tầm quan trọng của ngành, cộng với lo ngại nguy cơ ô nhiễm và nguy hiểm, nên các địa phương thường không ưu tiên thu hút đầu tư ngành công nghiệp hóa chất.

Thay vào đó, họ khuyến khích một số ngành nghề khác. “Những quan niệm này gây khó khăn cho nhà đầu tư, cản trở sự phát triển của ngành công nghiệp hóa chất – một ngành công nghiệp nền tảng, cung cấp các sản phẩm thiết yếu và hỗ trợ cho nhiều ngành khác”, ông Thanh nhấn mạnh.

Doanh nghiệp hóa chất đối mặt thách thức

Là một doanh nghiệp hóa chất lớn, ông Đào Hữu Huyền – Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Hóa chất Đức Giang – cho biết: “Tập đoàn có nhà máy ở Đức Giang, mất 5 – 6 năm mới di chuyển xuống KCN Phố Nối B (Hưng Yên) được, vì cứ nghe đến sản xuất hóa chất là không đâu muốn nhận.”

Ông Huyền chia sẻ thêm: “Chúng tôi có dự án sản xuất xút, chất dẻo trị giá 7.000 tỷ đồng, nhưng mấy năm nay vẫn chưa có đất để triển khai vì địa phương e ngại. Tại KCN Tằng Loỏng (Lào Cai), công ty có dự án sản xuất 60.000 tấn phốt pho vàng, nhưng hơn 10 năm nay không hề có sự cố nào. Hóa chất có thể nguy hại, nhưng nếu kiểm soát tốt, hoàn toàn có thể khống chế được tác động.”

Theo ông Huyền, phốt pho rất quan trọng trong ngành điện tử, nhất là với công nghệ 5G, và còn là nguyên liệu thiết yếu trong sản xuất phân bón, thuốc bảo vệ thực vật phục vụ nông nghiệp.

Cần nhìn nhận khách quan về đầu tư hóa chất

Trong một chuyến công tác tại Lào Cai, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An cũng ghi nhận thực trạng: nhiều địa phương có tâm lý “nói không” với đầu tư công nghiệp hóa chất, nhiệt điện, dệt nhuộm,… vì lo ngại nguy cơ ô nhiễm.

Thứ trưởng Đặng Hoàng An nhấn mạnh: “Hiện nay, đầu tư các dự án công nghiệp hóa chất với công nghệ mới hoàn toàn có thể giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tuân thủ các quy chuẩn trong nước và quốc tế.”

Tuy nhiên, nhiều địa phương vẫn từ chối phát triển các lĩnh vực công nghiệp trọng điểm. “Nếu ngành nào cũng bị gắn mác ô nhiễm thì làm sao đất nước có thể phát triển? Nghị quyết của Đảng đã nêu rõ, phải công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, ông An bày tỏ và mong muốn báo chí trở thành cầu nối để thay đổi nhận thức xã hội về ngành hóa chất.

Truyền thông cần đồng hành cùng ngành hóa chất

Qua những chia sẻ từ lãnh đạo Cục Hóa chất, Thứ trưởng Bộ Công Thương và các doanh nghiệp, tôi hiểu thêm về những rào cản khiến ngành hóa chất chưa thể phát triển như kỳ vọng. Định kiến “cố hữu” của địa phương về tính rủi ro khiến nhà đầu tư gặp khó khăn và cũng tạo nên áp lực không nhỏ cho những người làm truyền thông như chúng tôi.

Vậy, người làm báo cần truyền tải thông tin ra sao để giúp các địa phương và người dân hiểu đúng, hiểu đủ về ngành hóa chất – một ngành cần thiết nhưng hoàn toàn có thể phát triển an toàn và bền vững?

Cần một nền công nghiệp hóa chất thân thiện với môi trường

Tại Hội nghị triển khai công tác năm 2020 của Bộ Công Thương, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh: “Ngành điện, năng lượng, hóa chất phải là ngành công nghiệp nền tảng cho phát triển công nghiệp.” Đây là thông điệp mạnh mẽ, mở đường cho ngành hóa chất phát triển.

Trong thời gian qua, báo chí, truyền thông – trong đó có Báo Công Thương – đã tích cực đưa tin, phân tích, phản ánh và đối thoại chính sách để các địa phương có cái nhìn toàn diện, khách quan hơn về công nghiệp hóa chất, nhất là trong bối cảnh các công nghệ sạch, công nghệ xanh ngày càng được ứng dụng rộng rãi.

Thanh Hóa – điểm sáng trong thu hút đầu tư hóa chất

Trong quá trình tìm hiểu, tôi rất mừng khi thấy một số địa phương đã có thay đổi tích cực. Tiêu biểu như tỉnh Thanh Hóa, được ví như “một Việt Nam thu nhỏ”, không chỉ hấp dẫn về vị trí địa lý mà còn nhờ vào môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch và thân thiện.

Dự án Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn đã tạo sức lan tỏa mạnh mẽ đến các ngành công nghiệp phụ trợ. Khu Kinh tế Nghi Sơn được xem là cầu nối giữa Bắc bộ, Trung bộ và Nam bộ với trọng tâm là công nghiệp nặng và công nghiệp cơ bản.

Lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa luôn quan niệm “sự thành công của nhà đầu tư là thành công của tỉnh”, từ đó liên tục điều chỉnh cơ chế, chính sách sát thực với thực tiễn, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển.

Gắn bó với ngành, gắn bó với trách nhiệm truyền thông

Gần 20 năm gắn bó với nghề báo, tôi càng thấm thía rằng công việc của mình chỉ thực sự có ý nghĩa khi đồng hành cùng những trăn trở, khó khăn và cả những thành công của ngành Công Thương.

Tôi tự hào vì đã góp phần nhỏ bé với những bài viết như:

• “Khơi thông ‘điểm nghẽn’ để công nghiệp hóa chất phát triển bền vững”,

• “Xây dựng ngành hóa chất thân thiện với môi trường”…
  để lên tiếng cho những người làm hóa chất chân chính.

Hướng tới tương lai: phát triển ngành hóa chất bền vững

Cục trưởng Nguyễn Văn Thanh cũng khẳng định, thời gian tới, các cơ chế, chính sách cần thể hiện rõ mục tiêu xây dựng ngành công nghiệp hóa chất thân thiện với môi trường, thu hút đầu tư lớn nhưng phải theo hướng bền vững, an toàn, giảm thiểu rủi ro.

Tôi chợt nghĩ, không chỉ là truyền thông hay quản lý ngành, mà từ Trung ương đến địa phương cần có tiếng nói chung, cùng đồng lòng để thay đổi nhận thức xã hội, từng bước xóa bỏ định kiến và hướng tới phát triển bền vững ngành hóa chất công nghiệp Việt Nam.